ویژه‌های روزنامه‌های سراسری 12 آبان را در موج رسا بخوانید
به گزارش موج رسا; ویژه‌های 12 آبان ماه روزنامه‌های سراسری را در زیر بخوانید:
روزنامه وطن امروز: فخر‌جهان‌مصطفی
تأملی در سیره نبوی و چگونگی مواجهه با جبهه شیطانی توهین به مقدسات در گفتوگو با * حجتالاسلام علیرضا پناهیان * دکتر عبدالحسین خسروپناه * دکتر اسماعیل منصوری لاریجانی * حجتالاسلام سیدعباس موسوی مطلق
سیدامین علیدوست: نعره زد عشق که خونین جگری پیدا شد/ حسن لرزید که صاحب نظری پیدا شد. هفدهم ربیع‌الاول، سالروز ولادت انسانی است که جریان تاریخ بشریت را دگرگون کرد. آن موقع که نوزاد ملیح آمنه در آغوش مادرش آرمیده بود، به ذهن کسی خطور نمی‌کرد روزی یک جمعیت 2 میلیاردی نام او را و ایمان به او را از هزاران مأذنه در جای جای عالم فریاد بزنند. به مناسبت سالروز این میلاد فرخنده، به گفتوگو با چند تن از فرهیختگان کشورمان نشستیم تا هر چند گذرا، نگاهی به گوشه‌ای از شخصیت بی‌بدیل پیامبر گرامی اسلام بیندازیم. حجتالاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان در گفتوگو با «وطن امروز» از شدت عشق پیامبر به انسان و هدایت انسان‌ها گفت. دکتر اسماعیل منصوری‌لاریجانی اشاره‌ای کوتاه کرد به علت دشمنی‌ها با پیامبر اعظم. دکتر عبدالحسین خسروپناه از لزوم هوشیاری مسلمانان گفت و حجتالاسلام والمسلمین سیدعباس موسوی‌مطلق از چیستی خلق عظیم، همان خصوصیتی که خداوند پیامبر را به خاطر داشتن آن ستوده است. متن سخنان کارشناسان علوم اسلامی در گفتوگو با «وطن امروز» که 3 مورد به صورت یادداشت تنظیم شده، در ادامه می‌آید.
***
حجتالاسلام علیرضا پناهیان
طبیب عاشق؛ چهره حقیقی پیامبر
یک آیه مهمی در قرآن در توصیف پیامبر وجود دارد که خوب است برای معرفی پیامبر به جهانیان از این آیه استفاده کرد. باید این آیه را جهانی کرد تا مردم دنیا چهره حقیقی پیامبر را بشناسند. خداوند در آیه 128 سوره توبه می‌فرماید: لَقَدْ جَاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُمْ بِالْمُؤْمِنِینَ رَءُوفٌ رَحِیمٌ؛ به یقین، رسولی از خود شما به سوی‌تان آمد که رنج‌های شما بر او سخت است؛ از شدت علاقه‌ای که به سعادت شما انسان‌ها دارد، اشتیاق شدیدی به [هدایت] شما دارد و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است!
در آیه دیگری، خداوند خطاب به پیامبر می‌فرماید: مَا أَنْزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى؛ ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که اینقدر خودت را برای هدایت خلق به مشقت و زحمت بیندازی. اینقدر غصه بخوری برای انسان‌ها. از این دست تعابیر در قرآن زیاد داریم که نشان می‌دهد پیامبر چقدر دلسوز انسان بوده و چقدر به انسان‌ها عشق داشته و خود را برای سعادت و خوشبختی انسان‌ها به رنج و زحمت می‌انداخته است. تازه خداوند در انتهای آیه 128 سوره توبه می‌فرماید این احساسی که پیامبر به عموم مردم دارد، جدا از احساسی است که به مومنین دارد و به آنها نهایت عشق و عطوفت و مهر و رافت را نثار می‌کند. ما باید پیامبر را اینگونه به دنیا معرفی کنیم، دنیا بداند این چهره حقیقی پیامبر است.
ما اگر پیامبر عزیز اسلام را به عنوان فردی که عاشق انسان‌هاست به دنیا معرفی کنیم، نگاه مردم جهان به رسول خدا اصلاح و تبلیغات مسموم کم‌اثرتر خواهد شد. باید داستان‌های عشق‌ورزی‌ها و مهربانی‌های پیامبر را به گوش جهانیان برسانیم. این را بدانند که پیامبر ما قبل از رسیدن به نبوت، از شدت رفتار اخلاقی و متواضعانه، ملقب شده بودند به امین. به گونهای از رفتار حضرت، مهر و مروت و فتوت می‌تراوید که او را پیش از 40 سالگی و پیش از رسیدن به نبوت اینگونه با لقب «امین» ستایش می‌کردند.
این یک حقیقت تاریخی است که جهانیان باید بدانند که در صدر اسلام هر گاه کسی به پیامبر ایمان می‌آورد، به محض ایمان آوردن، در خود احساس علاقه شدید به رسول خدا می‌کرد. این عشق به رسول خدا از علامت‌های ایمان است. شخص خود را به یکباره عاشق رسول خدا می‌دید؛ این هدیه‌ای بود از طرف خدا. عشق به رسول خدا، هدیه خداوند است به هر انسانی که دل در گرو رسول خدا داشته باشد.
یک موضوع دیگری که درباره پیامبر ما کمتر مطرح شده است و مردم دنیا باید آن را بدانند، مظلومیت رسول خداست. پیامبر ما مظلوم‌ترین پیامبر خداست، چنانکه خودشان فرمودند: ما أُوذِی نَبِی مِثْلَ مَا أُوذِیتُ؛ هیچ پیامبری به اندازه‌ای که من مورد اذیت و آزار قرار گرفتم، اذیت نشد. پیامبر بالاترین ظلم‌ها را نه فقط از کفار، بلکه از منافقین و اطرافیان دید اما در برابر این ظلم‌ها بالاترین مداراها را به خرج داد. یکی از جلوه‌های مظلومیت پیامبر، ظلم به اهل‌بیت و فرزندان ایشان است که اوج آن در جریان ظلم به اباعبدالله‌الحسین(ع) نمایان است. هنوز که هنوز است در ایام اربعین 20 میلیون نفر از دلدادگان رسول خدا در کربلا گرد هم می‌آیند تا برای ظلمی که بر فرزند ایشان، امام حسین علیه‌السلام روا شده، گریه و عزاداری کنند.
ما باید از مظلومیت‌های پیامبر بیشتر بگوییم، چرا که عده‌ای می‌خواهند با برجسته کردن جنگ‌های پیامبر، اسلام را دین شمشیر معرفی و چهره‌ای خشن از پیامبر ترسیم کنند. چگونه این حرف را می‌زنند در حالی که این مساله را مطرح نمی‌کنند که پیامبر با دشمنی بشدت شقی و قسی‌القلب مواجه بود، اگرنه ما پیامبر را مهربان‌ترین شخص عالم امکان می‌دانیم.
مهربانی پیامبر، یهودیان و مسیحیان را هم در بر می‌گرفت، در آغاز اسلام با پیروان سایر ادیان بر مبنای رحمت و مهربانی و احترام به کرامت انسانی رفتار می‌کردند. هیچ‌گاه کسی را مجبور به اسلام آوردن نکردند و دست به شمشیر نبردند، مگر برای پس زدن یک دشمن وحشی و سنگدل. این تصویر حقیقی پیامبر است که باید به دنیا ارائه شود.
یک نکته‌ای را هم دوست دارم بیان کنم و آن هم این است که اگر مردم مغرب‌زمین، اجازه توهین به پیامبر را بدهند، دیگر هیچ پیامبری از توهین و تمسخر مصون نخواهد بود. کسانی که برای پیامبر اسلام احترام قائل نیستند، طبیعتا به پیامبران سایر ادیان نیز توهین خواهند کرد. معتقدان به همه ادیان باید در برابر این توهین‌ها بایستند و اجازه ندهند به ساحت پیامبر اسلام بی‌حرمتی شود.
جدا از این حرف‌ها، من می‌دانم قطعا مردم فهیم فرانسه با هیچ‌کدام از این بی‌احترامی‌ها به پیامبر موافق نیستند. مردم فرهیخته فرانسه چند سالی است بشدت علیه ظلم‌های قدرت‌های استکباری و فرهنگ فسادبرانگیز هالیوودی قیام کرده‌اند. رئیس‌جمهور فرانسه در بین مردمش تنهاست و محبوبیتی ندارد. مردم فرهیخته این کشور با رئیس‌جمهوری که او را از خودشان نمی‌دانند، همراه نیستند.
شاید مردم فرانسه از برخی اقدامات کسانی که در لباس اسلام موجبات آزار و اذیت را فراهم کرده‌اند، ناراحت باشند اما حساب این افراد را از حساب مسلمانان جدا می‌دانند. مردم مسیحی و مومن فرانسه اهل توهین به پیامبران الهی نیستند و هتاکان به ساحت انبیا یک گروه اقلیت هستند. حتی بسیاری از کسانی که در فرانسه متدین نیستند و کاری به انبیای الهی ندارند با این اقدام توهین‌آمیز مخالفند، چرا که توهینی که شد، توهین به فردی بود که دعوت‌کننده به اخلاق و معنویت بوده است؛ قطعا توهین به چنین کسی توهین به اخلاق‌مداری و معنویت است.
ما همانطور که حساب صهیونیست‌های کودک‌کش را از پیروان راستین دین یهود جدا می‌کنیم و همانطور که جنایت‌های مسیحیان در بسیاری از جنگ‌ها را از حضرت مسیح و آیین مسیح جدا می‌دانیم، مردم مغرب هم باید بدانند رفتارهای ناپسند عده‌ای به ظاهر مسلمان، نباید به حساب اسلام گذاشته شود. اینکه معتقدان به یک دین و مکتب و فکر به همه آموزه‌های آن دین عمل نکنند، امری است طبیعی. شما چقدر در طول تاریخ دیده‌اید کسانی که خود را طرفدار آزادی و دموکراسی معرفی کرده‌اند و دقیقا عکس آن عمل کرده‌اند؟ کسانی که خود را طرفدار عدالت معرفی کرده‌اند و دقیقا عکس آن عمل کرده‌اند؟ این یک امر طبیعی است. هستند کسانی که نام مسلمانی را یدک می‌کشند اما نسبتی با تعالیم اسلام ندارند.
همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، جوانان فرانسه برای شناخت اسلام به منابع اصلی رجوع کنند و برای فهم آموزه‌های اصلی پیامبر خدا، به تربیت‌یافتگان ناب مکتب پیامبر رجوع کنند، تا عینیت و جلوه تمام‌عیار آموزه‌های اصیل و ناب پیامبر را بشناسند که اگر این کار را بکنند، قطعا دلداده روش و منش رسول و عزیز و حبیب خدا، حضرت محمد مصطفی(ص) خواهند شد.
***
دکتر اسماعیل منصوری‌لاریجانی
پیامبر قافله سالار سالکان
عرفا و حکمای اسلامی، پیامبر را «قافله‌سالار سالکان الی‌الله» می‌دانند و به همین خاطر وجود نورانی پیامبر گرامی اسلام، حتی بعد از حیات‌شان، یک جایگاه ویژه نزد عارفان دارد. البته این نوع نگاه عارفان به پیامبر، مأخوذ از خود قرآن است. خدا در قرآن یکجا به پیامبر می‌فرماید: ما أَرْسَلْناکَ إِلَّا کَافَّهً لِلنَّاسِ. این کافه یعنی کفایت‌کننده. یعنی ای پیامبر ما، تو برای همه بشریت، چه در گذشته و چه حال و چه آینده کافی هستی. در آیه دیگر خدا می‌فرماید: و ما أَرْسَلْناکَ إِلاَّ رَحْمَهً لِلْعالَمینَ؛ تو را نفرستادیم مگر اینکه برای همه عوالم رحمت باشی. اینجا دیگر فقط بحث بشریت و انسانیت نیست، بحث همه عوالم است. یعنی پیامبر رحمت است برای ملکوتیان، جبروتیان و لاهوتیان. این دو آیه در فهم جایگاه پیامبر بسیار مهم است.
علاوه بر این آیات، در حدیثی پیامبر می‌فرمایند: اول ما خلق‌الله نوری؛ نخستین چیزی که خدا خلق کرد، نور من بود. همین است که عرفا معتقدند پیامبر گرامی اسلام، اول و آخر جهان خلقت است. یعنی آغاز خلقت و آفرینش با وجود مقدس ایشان گره خورده است. این احادیث و آیات، جان‌مایه سخنان عارفان بوده است.
اما درباره مسائلی که اخیرا در جهان ایجاد شده، باید بگویم اولا افراطی‌گری همیشه و همه جا بوده است و این امر مختص به دین اسلام نیست. امیرمومنان حدیثی دارد که مفهوم آن این است: عالم شخصی است که قدرها و اندازه‌ها را بداند. کسی که قدر و اندازه را نداند اصلا عالم نیست. کسی که عقلانیت ندارد و قدر و اندازه را نمی‌داند، جاهل است. اگر کسی علم به قرآن و حدیث داشته باشد اما عقلانیت نداشته باشد، عالم نیست. ما در خود جهان اسلام مشکلاتی داریم که باید رفع شود. ما باید معرفت‌مان به خدا و رسول خدا و قرآن را افزایش دهیم. امیرالمومنین فرمود: معْرِفَهُ‌الله عَزَّ وَ جَلَّ مَعْرِفَتِی بِالنُّورَانِیهِ؛ هر کس به نورانیت، به معرفت من رسید، به معرفت خدا رسیده است. این عنصر معرفت باید در جهان اسلام رشد کند. متاسفانه خود شخصیت پیامبر در جهان اسلام بدرستی شناخته نشده است.
اما نکته‌ای که باید درباره اهانت‌های انجام شده به ایشان بگویم این است که اقتضای نور، ظلمت است. هر جا نور باشد، ظلمت هم هست. وجود گرامی پیامبر اسلام، نور محض است، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم در کنار این نور محض، ظلمتی نباشد. نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم این نور، دشمن نداشته باشد. این اقتضای نور است که ظلمت در کنار آن باشد و همانطور که گفتم مهم‌ترین و بهترین راه مواجهه با این اهانت‌ها افزایش معرفت خودمان است به حقیقت شخصیت وجود عزیز و نازنین پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله.
ذوقی چنان ندارد بی‌معرفت جهانی/ در علم و معرفت کوش ای عقل آسمانی
در کارگاه هستی با معرفت گذر کن/ تا پرده‌ها برافتد از صورت نهانی
***
دکتر عبدالحسین خسروپناه
جامعیت اسلام؛ علت دشمنی استعمارگران
سالگرد ولادت نبی الله الاعظم حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه و آله و هفته وحدت را به همه مسلمانان جهان تبریک عرض میکنم. هیچ دینی از ادیان موجود همچون اسلام از عقلانیت و وحیانیت، از دنیا و آخرت و از مادیت و معنویت سخن نمی‌گوید و این نگاه جامع‌نگری است که تمدن سعادتمند بشری را به ارمغان می‌آورد.
اسلام دین جامع و کامل و هدایتگر در مسیر سعادت دنیوی و اخروی انسان‌هاست.
اسلام با اومانیسم غربی که خدای سبحان را به حاشیه می‌راند مخالف است و بر کرامت و عزت انسان باور دارد. اسلام با عقلانیت خودبنیاد که به شکاکیت و نسبی‌گرایی می‌انجامد و وحی الهی را به حاشیه می‌راند مخالف است و بر عقل استدلالگر و منطقی تاکید دارد. اسلام با سکولاریزم مخالف است؛ چون دین مبین اسلام، دنیاگرایی و نفی آخرت را نمی‌پذیرد و مروج دنیایی برای آخرت است.
استعمارگران دنیا با همین اندیشه جامع مخالفند و لذا به هر وسیله‌ای تمسک می‌کنند تا اسلام‌ستیزی را رواج دهند و توده مردم را اسلام‌گریز سازند.
این استعمارگران، گاهی با ساختن داعش و گاهی با توهین به نبی گرامی اسلام و به بهانه آزادی بیان به دنبال اسلام‌هراسی هستند، در حالی که تبصره ۲ ماده ۱۹ حقوق بشر با اینگونه آزادی‌های معارض با اخلاق بشری مخالفت می‌کند.
باید از رئیس‌جمهور فرانسه پرسید: چطور طرح پرسش از هولوکاست، مصداق آزادی بیان نیست و جرم تلقی می‌شود و لکن توهین به رسول اعظم، آزادی بیان است؟!!
اهل بصیرت بارها گفته‌اند به اسناد غربی از جمله سند ۲۰۳۰ نمی‌توان اعتماد کرد چون اینها شعارهای زیبا می‌دهند و جوامع را در اسناد زیبا به تور می‌اندازند و سپس در تعیین مصادیق کار دیگری می‌کنند و با بازی‌های زبانی «ویتگنشتاین» شهید قاسم سلیمانی، مجاهد و امنیت‌ساز را تروریست می‌شمارند و در صحنه دیگر جدیدترین سلاح‌های نظامی خود را به داعش می‌دهند. دنیای امروز فریبنده‌ترین عصر خود را می‌گذراند. غرب مدرن استعمارگر، شعارهای زیبایی مثل عدالت، آزادی، حقوق زنان و کودکان را سر می‌دهد اما بیشترین تجاوز به عنف و بیشترین کودک‌کشی و بیشترین ظلم به مردم و بیشترین اختناق و استبداد را به همراه دارد.
مسلمانان جهان باید بدانند که اگر در این زمان، وحدت و اخوت در مسیر تمدن نوین اسلامی را نپذیرند، در آینده‌ای نه‌چندان دور و بیش از پیش، تبدیل به جوامعی مقلد، منفعل و برده استعمارگران و عقب‌مانده و ذلیل و فقیر خواهند شد و وقتی استعمارگران، انرژی و منابع زیرزمینی و دریایی کشورهای اسلامی را به تاراج بردند آنگاه مانند دستمال کهنه دورانداختنی با اینها رفتار خواهند کرد.
مسلمانان غیر از توجه به توطئه استعمارگران باید به نکته دیگری هم بصیرت داشته باشند و آن عبارت از تهدید شیعیان انگلیسی و سنی‌های صهیونیستی است که در لباس اسلام به دنبال تفرقه‌سازی و ضربه زدن به اخوت و وحدت اسلامی هستند و اجازه گام برداشتن در مسیر تمدن نوین اسلامی را نمی‌دهند.
***
حجتالاسلام سیدعباس موسوی‌مطلق
خلق عظیم؛ عنصر اصلی شخصیت پیامبر
حجتالاسلام سیدعباس موسوی‌مطلق، استاد حوزه علمیه در گفتوگو با «وطن امروز»، در پاسخ به این پرسش که کدام ویژگی شخصیتی پیامبر را عنصر اصلی زندگی نبوی می‌دانید، گفت: آنچه از قرآن و روایات فهمیده می‌شود این است که یکی از مهم‌ترین خصوصیاتی که پیامبر گرامی اسلام دارا بودند و خداوند متعال ایشان را به خاطر همین خصوصیت ستوده‌اند، «خلق عظیم» است؛ انک لعلی خلق عظیم. حجتالاسلام موسوی‌مطلق در ادامه به تعریف و تعیین مصادیق خلق عظیم پرداخت و اظهار داشت: خلق عظیم یعنی به معنای حقیقی متخلق به اخلاق الهی شدن. تبلور خلق عظیم در صفاتی چون ادب، سخا و حسن خلق بروز پیدا می‌کند. در همین باره روایتی از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است که از ایشان سوال می‌کنند که «خلق عظیم» چیست؟ «الله عزوجل یحب مکارم الاخلاق و کان فیما خاطب‌الله تعالى نبیه (صلی‌الله علیه و آله و سلم) ان قال یا محمد: «وَ إِنَّکَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِیمٍ» قال السخاء و حسن الخلق. امام صادق در این حدیث، سخا و حسن خلق را همان «خلق عظیم» می‌نامند. احادیث دیگری هم هست که به تعریف مکارم اخلاق می‌پردازد و مصادیق آن را مشخص می‌کند. مکارم اخلاقی که تشکیل دهنده «خلق عظیم» پیامبر است. به چند نمونه از آن اشاره میکنم. پیامبر اکرم(ص) فرمود: ای علی، ۳ چیز است که از مکارم اخلاق در دنیا و آخرت است: با کسی که از تو بریده بپیوندی، به کسی که تو را محروم کند عطا کنی و کسی را که به تو بدی کرده ببخشی. در روایت دیگری این صفات را بهترین اخلاق در دنیا و آخرت شمرده‌اند.
امام صادق(ع) نیز در این باره فرموده‌اند: مکارم اخلاق از مختصات سرشتی انبیای الهی است که اگر آنها را در خود یافتید، خدا را شکر کنید، اگرنه آنها را از خدا خواسته و برای به دست آوردن‌شان تلاش کنید و آنها ۱۰ صفتند: یقین، قناعت، صبر، شکر، بردباری، حسن خلق، سخاوت، مروت، غیرت و شجاعت.
حجتالاسلام موسوی‌مطلق در ادامه خاطرنشان کرد: البته نکته‌ای را که در اینجا باید تاکید کنم این است که نباید احادیث را محدود فهمید و محدود تفسیر کرد. این را باید بدانیم که اخلاق پیامبر اکرم فقط در لبخند زدن، غذا خوردن، عطر زدن و لباس پوشیدن نیست، بلکه از جمله اخلاق‌های آن حضرت مبارزه با جهل، ظلم، بی‌عدالتی، رانت‌خواری، تبعیض و فساد نیز است. اگر کسی بخواهد «خلق عظیم» را بشناسد و به آن متخلق شود، باید همه این ابعاد را بشناسد و سعی کند به قدر توان این جامعیت را در خود پیاده کند.
حجتالاسلام موسوی‌مطلق در بخش دیگری از سخنان خود، عامل اصلی پیشرفت دین اسلام و جهانی شدن آن را همین خلق عظیم پیامبر معرفی کرد و گفت: همین خلق عظیم پیامبر عظیم‌الشأن اسلام بود که سبب گرایش مردم به دین شد، در واقع خلق عظیم پیامبر، دین عظیم اسلام را نمایش داد.
این استاد اخلاق در ادامه به یکی از تجلیات خلق عظیم پیامبر اشاره کرد و گفت: یک نمونه از جلوات خلق عظیم پیامبر در جریان عفو عمومی مکه قابل مشاهده است. وقتی که یکی از صحابه پرچم سپاه اسلام را به دست گرفته بود و فریاد می‌زد امروز روز خون ریختن و انتقام است، خبر که به پیامبر رسید، دستور دادند پرچم را از او بگیرند. پیامبر پرچم را به دست امیرالمومنین علی علیه‌السلام داد و فرمود این شعار را فریاد بزنند: الیوم یوم المرحمه؛ امروز روز رحمت است. روز مهربانی است. وقتی هم که پیامبر در برابر مردم مکه قرار گرفت، مردمی که سالیان سال پیامبر و اصحاب ایشان را اذیت و آزار کرده بودند، به جای انتقام و مجازات، همه را عفو کرد و یک فرمان عفو عمومی صادر فرمود. همین رفتار بود که باعث شد «یدخلون فی دین‌الله افواجا» مردم گروه گروه به دین وارد شدند. این حسن خلق پیامبر، رمز موفقیت پیامبر در تبلیغ دین بوده است. پیامبر عظیم‌الشأن اسلام هزارها معجزه و کرامت داشته است که بعد از قرآن مهم‌ترین و باعظمت‌ترین آنها حسن خلق آن بزرگوار است.
حجتالاسلام موسوی‌مطلق در پایان وجود پیامبر برای امت اسلام را لطف خدای متعال دانست و گفت: این لطف و منت بزرگ خدا بر ما بوده که چنین شخصیت و چنین اسوه و الگویی را برای ما قرار داده است. باید توجه داشته باشیم که تعریف و توصیف پیامبر به این علت است که ما نیز به این خصوصیات متخلق شویم. قرآن فرموده است: و لقد کان لکم فی رسول‌الله اسوه حسنه. پیامبر را باید اسوه خود قرار دهیم، و شکرگزار باشیم که این چنین اسوه‌ای را خدا نصیب ما کرده است که اسوه حسنه است. جامعه امروز ما نیازمند اخذ خصایص نبوی است؛ خصایصی چون صبور بودن تا حدی که به مخالفان هم محبت و انفاق می‌کرد، شکور بودن، شفقت و دلسوزی، انصاف و ادب در گفتار و کردار.
روزنامه آفتاب یزد: آخرین تلاش‌های اوباما برای تحقق «دنیای بدون ترامپ»
گوشی را بر می‌دارد و خودش را معرفی می‌کند:«اوباما هستم، رئیس جمهور قبلی ایالات متحده ی آمریکا»، آن طرف گوشی، زنی که گویا کودکی خردسال دارد همزمان با ابراز تعجب، خوشحالی خود را پنهان نمی‌کند و...
حق با محبعلی است: فرهنگ‌ها متفاوت است اما همین که یک رئیس جمهور سابق گوشی را بر می‌دارد و با شهروندی از شهروندان آمریکایی سخن می‌گوید یعنی فاصله‌ها در آن گوشه ی دنیا از بین رفته است. وی ادامه می‌دهد اما این کار اوباما را باید از چند جنبه دید:
= اول این که اوباما بیشتر از هر زمانی احساس ترس می‌کند از این که ترامپ بماند و تفکری که ترامپ را حمایت می‌کند یعنی همان تفکری است که قائل به جدایی سفید و سیاهان بود، همان تفکری که برای سیاه پوستان امریکایی و طبقه ی فرودست هیچ ارزش و جایگاه قائل نبود، همان اندیشه‌ای که جهان را مال خود و مردمان جهان را جزئی از مایملک خود می‌دانست. اوباما در همین امریکایی بزرگ شده که اگر«رُزا پارک» در یک روز بارانی روی صندلی مخصوص سفیدپوستان ننشسته بود و آن غائله را به پا نکرده بود هرگز باراک اوبامایی هم در مهد تبعیض نژادی، نژاد پرستی و ظلم به انسان نمی‌توانست 8 سال در کاخ سفید باشد.
= دوم این که اوباما در تلاش است تا همه ی اندوخته ی مادی، معنوی و اعتباری خود را به میدان بیاورد تا شاید از ادامه ی حضور ترامپ جلوگیری کند چون او می‌داند نه آمریکا با ترامپ خوشحال و خوشبخت است نه جهان می‌تواند با ادامه ی حضور ترامپ نفسی به آسانی بکشد.
= سوم این که شاید تلاش برای رئیس جمهور شدن بایدن فرع ماجرا باشد اصل این است که حامیان تفکری که ترامپ نماینده ی آن هستند دست از سر آمریکا و جهان بردارند.
= چهارم این که؛ شاید این تلاش‌ها این پیام را به مردم جهان مخابره کند که نه در آمریکا و نه در هیچ کجای جهان، تفکری مثل ترامپ اگر حاکم شد دیگر نامی از انسانیت و عدالت و آرامش باقی نخواهد ماند. او دارد تلاش می‌کند تا جامعه ی مدنی بین‌المللی را علیه ترامپیسم تجهیز و تحریک کند.
> برداشت‌های منفی هم وجود دارد!
اگرچه بسیاری بر این عقیده‌اند که تماس تلفنی باراک اوباما با مردم عادی،حاوی پیام‌های مثبتی است اما مخالفان رئیس جمهور شدن «جوبایدن» و حامیان ترامپ شاید حق داشته باشند که تیتر بزنند:«وضعیت اسفناک بایدن در انتخابات امریکا»، باراک اوباما شخصا تلفن به دست شد تا یکی یکی از مردم بخواهد به «جو»
رای بدهند.
این روزها،«رییس‌جمهور پیشین امریکا شهر به شهر سفر می‌کند و کارزاری یک نفره به راه انداخته تا به هر نحو ممکن مانع از تکرار ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ شود که به گفته او، آینده ایالات‌متحده را به خطر انداخته است. باراک اوباما برخلاف تمام سنت‌های نانوشته در امریکا به میدان آمده، علیه رییس‌جمهور مستقر سخنرانی می‌کند، ترامپ را فردی نالایق می‌نامد و با تمام وجود از مردم ایالات‌متحده خواهش می‌کند تا از جو بایدن و کامالا هریس حمایت کنند. باراک اوباما دور جدید سفرهای خود را از روز 21 اکتبر آغاز کرد و به جای جو بایدن که این روزها درگیر آماده شدن برای مناظره انتخاباتی بود، کوشید تا آرای ایالت‌های حساس را به نفع دموکرات‌ها بازگرداند. او که این روزها بخش اعظمی از میراث برجای مانده از دولت خود را بر باد رفته می‌بیند، امیدوار است تا این بار نام کسی از صندوق رای خارج شود تا از باقی‌مانده میراث او محافظت کند. دونالد ترامپ در طول 4 سال گذشته به هر نحو ممکن با سیاست‌های دولت اوباما مخالفت کرد و به طور خاص تمام توان خود را به کار بست تا دستاوردهای دولت قبل از برنامه جامع اقدام مشترک ایران گرفته تا بیمه درمانی اوباما را نابود کند. ترامپ که با شکست دادن هیلاری کلینتون در سال 2016 به قدرت رسید این بار در مقابل جو بایدن، معاون اول پیشین اوباما قرار گرفته و به جای انتقاد از گذشتگان باید به دفاع از عملکرد خود بپردازد و پاسخگوی آمارهایی باشد که از شکست خوردن دولت او در حوزه اقتصاد و حمایت درمانی از مردم روایت می‌کنند.»
> تماس تلفنی نه سنت شکنی است نه پوپولیسم
قاسم محبعلی در پاسخ به این پرسش که تماس تلفنی با شهروندان آمریکایی، سنت شکنی است، عادی است یا یک پدیده ی نوین؟ می‌گوید: اصولاً این گونه مباحث در امریکا جاافتاده است یعنی هر تلاشی می‌تواند در همان چارچوب مشخص خود معرفی و تعریف شود یعنی تلاش انتخاباتی، تلاش انتخاباتی است و معنا و مفهوم دیگری از جمله ساختارشکنی نخواهد داشت. و وقتی در ادامه از وی می‌پرسیم؛ شاید اگر این اتفاق در ایران رخ داده بود نام آن پوپولیسم بود؛ می‌گوید: این بستگی به بینش یک جامعه و فرهنگ آن جامعه دارد بله شاید در کشور ما از بس برخی مدیران اجرایی از مردم فاصله گرفته اند، چنین نزدیک شدن‌هایی به تعبیری پوپولیست گرایی معنا شود اما به خاطر داشته باشید هر تلاشی در جای خود می‌تواند اثرگذاری‌های خاصی داشته باشد.
> اوباما می‌کوشد عمق نگرانی خود را نشان دهد
محبعلی ادامه می‌دهد: شاید تمام تماس اوباما در چند فقره خلاصه شده باشد اما همین اندازه، جامعه ی آمریکایی درک خواهد کرد که این تلاش بیرون از تلاش برای پیروزی یک شخص یا به زانو درآوردن شخصی دیگر باشد بلکه این تلاش‌ها و حتی توسل یافتن به تلفن می‌تواند به این معنا باشد که عمق نگرانی از ادامه ی آمریکا با ترامپ را خاطرنشان کند و حتی این نگرانی را به بیرون از مرزهای ایالات متحده ی آمریکا نیز بسط دهد.
> بی تاثیربودن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، غیرواقعی است
دیپلمات اسبق کشورمان در پایان ضمن رد این فرضیه و نظریه که ریاست جمهوری آتی آمریکا هیچ تاثیری بر ما ندارد، می‌گوید: در حرف بله می‌توان ادعا کرد که رئیس جمهور شدن بایدن یا ترامپ ربطی به ما ندارد اما در عمل ترامپ باقی بماند یا جوبایدن بیاید نه تنها برای جهان که برای ما نیز مهم است. محبعلی خاطرنشان می‌کند: اوباما همچنان در آمریکا و بخش‌هایی از جهان محترم و معتبر است و داخل مجموعه ی تنفری که ترامپ به وجود آورنده‌ی
آن شده، نمی‌تواند قرار گیرد پس حتماً هر تلاش اوباما برای شکست دادن ترامپ می‌تواند مهم و تاثیرگذار معنا شود.
روزنامه جوان: تفاهم بسیج و بهداشت علیه کرونا
سرویس جامعه جوان آنلاین: روز گذشته مراسم امضای تفاهم‌نامه همکاری بین وزارت بهداشت و سازمان بسیج مستضعفین و نشست طرح تکمیلی مدیریت کرونا، با حضور سعید نمکی، وزیر بهداشت و سردار غلامرضا سلیمانی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین برگزار شد.
تمام ظرفیت بسیج در اختیار ستاد مقابله با کرونا
سردار سرتیپ پاسدار غلامرضا سلیمانی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین در این مراسم گفت: بر اساس تجربه گذشته و با تکیه بر قابلیت‌های جدید و با هماهنگی وزارت بهداشت در زمینه تولید ماسک ورود کردیم و هم اکنون در حال انجام کار مشترکی در زمینه تأمین اکسیژن مورد نیاز کشور هستیم.
وی گفت: ما به‌عنوان مجموعه‌ای از تشکیلات انقلاب در خدمت مردم ایران هستیم و بر اساس تدبیر رهبر معظم انقلاب و به خصوص پس از فرمایش‌های اخیرشان در دیدار حضوری با اعضای ستاد ملی کرونا، احساس تکلیف‌مان مضاعف شد و با انگیزه‌های فراوانی مجدد به میدان آمده‌ایم.
سردار سلیمانی به هماهنگی‌های خوب میان دانشگاه‌های علوم پزشکی و سپاه‌های استانی اشاره کرد و افزود: خوشبختانه استانداران هم عنایت خوبی به این موضوع‌ها دارند و با مدیریت شخص وزیر بهداشت و تلاش شبانه‌روزی مدیران، همه ظرفیت‌های بسیج و سپاه را در اختیار ستاد مقابله با کرونا قرار خواهیم داد و همه اقدامات ما در قالب طرح‌های مشترک انجام می‌شود و هیچ اعتقادی به کار جزیره‌ای نداریم.
نمکی: کرونا وحشی‌تر شده است
دکتر سعید نمکی، در این مراسم گفت: توفیق ما در کنار بسیج برای مقابله و مهار کردن کرونا، آبروی نظام و دلخوشی رهبری و مردم است.
وی در این نشست، خطاب به مسئولان سازمان بسیج مستضعفین افزود: باید سرعت و وفاق و همدلی را بیشتر و به صورتی تقسیم کار کنیم که زودتر کار‌ها پیش رود تا در چند ماه آینده خبر خوشی برای مردم داشته باشیم.
وزیر بهداشت همچنین در ادامه، با اشاره به کاهش آمار فوتی‌ها در مرحله قبل افزود: در مرحله قبلی مقابله با کرونا توانستیم آمار فوتی‌ها را به زیر ۲۰ نفر برسانیم که باعث شگفتی مجامع جهانی شد و دلیل آن، همدلی و انسجام بود.
نمکی در ادامه این مراسم با بیان اینکه در ژنوم ویروس اتفاقاتی افتاده است، افزود: این ویروس وحشی‌تر شده است، در حالی‌که سارس و مرس که از اجداد این ویروس بودند، قدرت‌شان کمتر از این ویروس بوده است.
برگ برنده وزیر بهداشت تا یک ماه دیگر
نمکی گفت: بارها به همکارانم اعلام می‌کردم که خدا نکند پدیده‌ای به نام جهش در برخی از ژن‌های ویروس اتفاق افتد که این اتفاق تمام معادلات را برهم خواهد زد. متأسفانه در ژنوم ویروس دارد اتفاقاتی می‌افتد که هم در بیماری‌زایی و هم در قدرت سرایت مؤثر خواهد بود. این تغییرات ما را در ابتلا و مرگ‌ومیر گرفتار می‌کند. کما اینکه در اروپا مرگ‌های ۵۵۰ تایی فرانسه ناشی از تغییرات ژنتیکی ویروس هم هست.
نمکی توضیح داد: حال در ورود به این عرصه باید سرعت‌مان را بالا برده، وفاق و همدلی‌مان را بیشتر کنیم و تقسیم کار را به صورتی انجام دهیم که زودتر به نتیجه مثبت برسیم. امیدوارم بتوانیم در یک ماه آینده برگ برنده‌ای را برای امیدبخشی به مردم ایران و برای دلخوشی مقام معظم رهبری ارائه کنیم. از حمایت بسیج ممنونم و دست یکایک بچه‌های بسیجی کشور را می‌بوسم.
سفر ممنوع به جز شمال!
محدودیت‌های کرونایی بیشتر و جدی‌تر از قبل می‌شود. در همین راستا، با تصمیم کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا در خصوص بررسی اعمال و چگونگی محدودیت در تعطیلات پیش رو، محدودیت رفت‌وآمد در ۲۵ مرکز استان از ظهر امروز اعمال می‌شود.
حسین ذوالفقاری، معاون امنیتی و انتظامی و رئیس کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا اعلام کرد: از ساعت ۱۲ امروز خروج خودرو‌های شخصی با پلاک بومی و ورود خودرو‌های شخصی با پلاک غیربومی از/ به ۲۵ مرکز استان ممنوع است. بنا بر اعلام این مقام مسئول در وزارت کشور، مراکز استان‌های دارای ممنوعیت عبارتند از: تهران، البرز، خراسان رضوی، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، فارس، خوزستان، کردستان، اصفهان، قم، مرکزی، خراسان جنوبی، اردبیل، کرمانشاه، بوشهر، هرمزگان، یزد، لرستان، خراسان شمالی، ایلام، چهارمحال و بختیاری، همدان، زنجان، سمنان و کرمان. نکته عجیب این که این محدودیت‌ها شامل استان‌های شمالی نمی‌شود! گفتنی است اعمال ممنوعیت‌ها در استان‌های تهران و البرز از انتهای حوزه استحفاظی آنها آغاز می‌شود و به‌صورت یکپارچه، ورود پلاک غیربومی و خروج پلاک بومی ممنوع می‌گردد. زمان آغاز اجرای طرح هم ساعت ۱۲ امروز است. زمان خاتمه طرح ساعت ۲۴ روز جمعه ۱۶ آبان است و پلیس راهنمایی و رانندگی نسبت به اعمال جریمه ۵۰۰ هزار تومانی برای متخلفان اقدام می‌نماید.
تعطیلی دو هفته‌ای پایتخت روی میز وزرا
در همین زمینه محسنی بندپی، استاندار تهران گفته است: محدودیت رفت‌وآمد در ۲۵ مرکز استان از ظهر امروز اعمال می‌شود پیشنهاد تعطیلی دو هفته‌ای پایتخت به دلیل افزایش شیوع کرونا امروز با حضور وزرای بهداشت و کشور بررسی می‌شود.
بندپی گفت: حتی‌المقدور باید از تردد‌های غیر ضرور خودداری شود و امور مختلف به صورت الکترونیکی و غیرحضوری انجام شوند تا بتوانیم از شیوع ویروس جلوگیری و نسبت به کاهش آمار ابتلا تلاش کنیم.
وی تصریح کرد: از ۸ صبح شنبه تا ۸ صبح یک شنبه ٧٩ نفر در استان تهران به دلیل ابتلا به کرونا فوت شدند. هر تصمیم‌گیری‌ای نقاط مثبت و منفی دارد و پیشنهاد تعطیلی دو هفته‌ای تهران باید به صورت جامع بررسی و نهایتاً در ستاد ملی مقابله با کرونا بررسی و تصویب شود.
روزنامه خراسان: انبار باروت سپرده های جاری
تازه ترین آمارهای منتشر شده توسط بانک مرکزی نشان می دهد که در شش ماه امسال، پایه پولی به عنوان یک متغیر مهم در رشد قیمت ها تا حد زیادی کنترل شده، اما نقدینگی همچنان فعال باقی مانده است. از سوی دیگر همزمان با افزایش نرخ تورم نقطه ای از حدود 20 درصد در فروردین تا 34.5 درصد در شهریور ، سپرده های دیداری (جاری) حدود 90 درصد و سپرده های غیر دیداری (پس انداز) حدود 28 درصد رشد کرده اند که از آمادگی نقدینگی برای جابه جایی بین بازارهای مختلف خبر می دهد. سرعت رشد پایه پولی کاهش یافت پایه پولی و نقدینگی دو موتور مرتبط با ایجاد تورم هستند.
با این حال، گزارش بانک مرکزی حاکی از آن است که در شش ماه امسال، سرعت رشد پایه پولی کاسته شده است. پایه پولی به طور خلاصه به دارایی های بانک مرکزی (بدهی بانک مرکزی: حجم اسکناس و مسکوک در جریان و سپرده بانک ها نزد بانک مرکزی) گفته می شود که با رشد چند برابری در شبکه بانکی، زمینه ایجاد نقدینگی در جامعه را فراهم می کند.
بر این اساس، اگر چه در بازه زمانی شهریور 98 تا شهریور 99، پایه پولی با رشد 26.1 درصدی مواجه شده، اما این رقم برای شش ماه امسال حدود 5.4 درصد ثبت شده است. به این ترتیب حجم نقدینگی به 2896 هزار میلیارد تومان رسیده است. نقدینگی همچنان می تازد داده های بانک مرکزی اما در بخشی دیگر بیانگر این است که دومین موتور تورم یعنی نقدینگی همچنان روشن و فعال به کار خود ادامه می دهد. اگر چه بخشی از نقدینگی بر اثر انتشار پول توسط بانک مرکزی ایجاد می شود، اما مهم ترین و بزرگ ترین بخش آن مربوط به اعطای تسهیلات و اعتبار بانک ها به وام گیرندگان است همان چیزی که از آن به عنوان خلق پول بانکی یاد می شود. اگر این تسهیلات در نهاد تولید به کارگرفته شود، رشد و تبعات مثبت و در غیر این صورت تبعات منفی را به همراه خواهد داشت.
با این وصف، گزارش بانک مرکزی نشان می دهد که نرخ رشد نقدینگی از شهریور 98 تا شهریور 99، 36.2 درصد و در شش ماه امسال 17.1 درصد بوده است. این وضعیت که نامتناسب با نرخ رشد اقتصادی کشور است (برای امسال تا منفی 5 درصد نیز برآورد شده است)، تنها یک پیامد را به همراه خواهد داشت که همچنان تورم بالاست. تغییر ترکیب معنادار سپرده های بانکی با توجه به ثبات نرخ سود سپرده های بانکی در برابر تورم نقطه به نقطه فزاینده و نیز رشد تورمی بازارهایی نظیر طلا، سکه، ارز و بورس، آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد تمایل مردم برای نگهداری وجوه نقد در حساب های پس انداز بانکی کاهش و به سمت حساب های کوتاه مدت تر و دیداری سوق یافته است. به این ترتیب امکان هجوم نقدینگی به بازارها و ایجاد حباب های تورمی مجدد دور از دسترس نیست.
طبق این آمارها، از شهریور 98 تا شهریور 99،حجم سپرده های دیداری (جاری، خالص چک ها و ...) 90 درصد افزایش یافته است. این در حالی است که رشد سپرده های غیر دیداری (بلندمدت، کوتاه مدت، سرمایه گذاری مدت دار، قرض الحسنه پس انداز و ...) تنها 28 درصد بوده است. در میان سپرده های سرمایه گذاری مدت دار نیز رشد سپرده‌های کوتاه‌مدت به بیش از دو برابر رشد سپرده‌های بلندمدت رسید. این سپرده ها در یک سال منتهی به شهریور 99، 39.2 درصد افزایش یافته در حالی که رشد سپرده‌های بلند مدت 18 درصد بوده است.
روزنامه کیهان: گرانی با وجود فراوانی کالا! مشکل،تحریم نیست سوءمدیریت است
افزایش قیمت‌ها در سال جاری رکورد بیشترین گرانی در 30 سال اخیر را شکسته است، به نحوی که حتی از رکورد سال 97 نیز عبور کرده و همین موضوع، نگرانی‌های زیادی در میان مردم ایجاد کرده است. زمانی نه چندان دور، رئیس‌جمهور از تغییر لحظه‌ای قیمت‌ها در دولت قبلی انتقاد می‌کرد اما حالا شرایط به مراتب از آن زمان بدتر شده است.
در همین چند هفته اخیر، کالاهای بسیاری دستخوش تغییر قیمت شدند، چنانچه قیمت سیب زمینی از 2500 تومان تا 3500 تومان، پیاز از 2500 تومان تا 6800 هزار تومان، گوجه فرنگی از 2500 تومان تا 15 هزار تومان، مرغ از 17 هزار تومان تا 25 هزار تومان و... گران شدند، نمونه دیگر این نوسان قیمت‌ها هم مربوط به گوشت است. قیمت گوشت گوسفندی برای اولین بار به 165 هزار تومان رسیده قیمت گوشت گوساله هم کیلویی 120 هزار تومان شده است، اما دلیل این گرانی‌ها چیست؟ در واقع، آیا آن طور که برخی رسانه‌ها القا می‌کنند، تحریم‌ها و فشارهای آمریکا منجر به این گرانی‌ها شده و عوامل داخلی در این مشکلات دخیل نیستند؟ درستی این نظر منوط به درستی این فرض است که تصمیمات داخلی، نقش مخربی در اقتصاد نداشته باشند.
اما بررسی‌ها نشان می‌دهد در گرانی عمده این کالاها، رد پایی از تصمیمات‌اشتباه مسئولان وجود دارد. مثلا در حوزه پیاز و گوجه فرنگی، می‌توان به نقش صادرات در افزایش قیمت‌ها‌اشاره کرد. جالب اینجاست که در حوزه گوشت نیز به سوء مدیریت دولتی‌ها می‌رسیم که همچنان به روش آزمون و خطایی مدیریت می‌کنند. به عنوان مثال، خبرگزاری فارس اعلام کرد: اخیرا دامپزشکی استانها نامه‌ای ابلاغ کرده‌اند که هر گونه جابه‌جایی دام بین استانها ممنوع شود. در همین زمینه، منصور پوریان، رئیس‌شورای تامین کنندگان دام زنده گفت: «چنین تصمیمی از سوی دامپزشکی در شرایط فعلی که بازار هر لحظه به دلیل بالا رفتن قیمت نهاده‌ها در انتظار انفجار قیمت بود اصلا کار منطقی به نظر نمی‌رسد و موجب افزایش قیمت گوشت در بازار هم شد. هر گونه ممنوعیت جابه‌جایی می‌تواند موجب افزایش قیمت شود.»
کمبودی در تولید گوشت وجود ندارد
نکته بسیار مهم این است که این افزایش قیمت‌ها در شرایط وفور کالا و بالا بودن عرضه رخ داده است. از همین رو، رئیس‌شورای تامین کنندگان دام زنده معتقد است با سرانه مصرف 11 کیلوگرم، میزان مصرف گوشت در کشور یک میلیون تن است و با این رقم، نه تنها نیاز کشور تامین می‌شود بلکه مازاد هم وجود دارد و شاید حرف از صادرات هم باید بزنیم.
همچنین، سعید سلطانی سروستانی، مدیرعامل اتحادیه مرکزی دامداران اظهار داشت: «قیمت هرکیلوگرم دام زنده 48 هزار تومان برای دامدار تمام می‌شود اما به قیمت 40 تومان هم از دامدار خرید نمی‌کنند. متاسفانه امکانات و تسهیلات لازم حتی نهاده دولتی به نحو باید و شاید در اختیار پرواربندها قرار نمی‌گیرد بعد توقع دارند تولید‌کننده دام خود را با قیمت پائین‌تر از قیمت واقعی عرضه کند. قیمت گوشت گوسفندی برای مصرف‌کننده در حال حاضر نباید بیشتر از 95 تا 100 هزار تومان باشد اما همه می‌بینید با قیمت‌های گزاف به مردم فروخته می‌شود.»
همان طور که مشاهده می‌شود، کارشناسان حوزه دام و گوشت اعتقاد دارند، تصمیمات دفعی (مانند ممنوعیت جا به جایی دام و عدم در اختیار گذاشتن تسهیلات دولتی در اختیار دامداران) شرایط کنونی بازار گوشت را به وجود آورده است، وگرنه در همین حوزه، باید شاهد صادرات (یعنی استفاده از مازاد تولید) باشیم.
200 هزار تن برنج در گمرک مانده است
نمونه دیگری از گرانی‌ها که در روزهای گذشته رخ داده، مربوط به بازار برنج است. علیرغم گرانی‌های اخیر در بازار برنج، اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد گرانی‌های این کالا ارتباطی به کمبود ندارد و حتی 200 هزار تن برنج در گمرک به صورت ترخیص نشده وجود دارد. در واقع تعلل در ترخیص برنج‌های موجود در گمرک مانع شکسته شدن قیمت‌ها در بازار شده است.
در این زمینه، صدیف بیک زاده، مدیرکل دفتر امور خدمات بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت بیان کرد: «بانک مرکزی برای واردات این برنج‌ها ارز تخصیص داده است. اما نکته این است که تخصیص ارز اگرچه شرط لازم برای واردات و ترخیص کالا از گمرکات است اما شرط کافی برای ترخیص نیست نیست. زیرا برای ترخیص برنج‌های مانده در گمرکات و هر کالای وارداتی دیگری صدور گواهی و اعلامیه تامین ارز لازم است و از آنجا که این گواهی فعلا از سوی بانک مرکزی برای تامین ارز این 200 هزار تن برنج مانده در گمرکات صادر نشده است بنابراین گمرک اجازه ترخیص ندارد و نمی‌تواند این برنج را ترخیص کند.»
گرانی برنج، آن هم در شرایطی که این کالا به وفور در گمرک وجود دارد، حتی مورد انتقاد رئیس‌جمهور هم قرار گرفت! رئیس‌جمهور دیروز در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، وزارتخانه‌های صمت، اقتصاد و دارایی و جهادکشاورزی را مکلف کرد در اسرع وقت موانع ترخیص کالاهای ضروری را رفع کنند و از بانک مرکزی خواست همکاری لازم را معمول دارد. البته این نکته هم قابل ذکر است که انتقاد رئیس‌جمهور از عدم ترخیص کالاها، متوجه دولت خودشان است! و نشانه ضعف مدیریتی همین دولت محسوب می‌شود.
ذخایر استراتژیک روغن نباتی وضع خوبی دارد
از سوی دیگر، روغن نیز طی هفته‌های اخیر گفته می‌شد نایاب شده است، در حالی که به گفته رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت، «وضعیت ذخایر استراتژیک کشور در حوزه روغن نباتی خوب است، 79 هزارتن روغن خام نیز در چند روز گذشته میان کارخانجات تولیدی توزیع شده است. نگرانی از لحاظ تامین روغن نداریم و مردم نیز نباید نگرانی داشته باشند.»
همچنین امیرهوشنگ بیرشک، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران با‌اشاره به تولید بیش از ۹۵۰ هزارتن انواع روغن در هفت ماهه سال ۱۳۹۹ درکشور گفت: «ذخایر روغن کشور در مبادی ورودی بیش از ۵۰۰ هزار تن انواع روغن خام است. این میزان از ذخایر استراتژیک نویدبخش این است که مشکلی درخصوص تامین روغن نداریم و جای نگرانی برای مردم عزیزمان وجود ندارد. »
وی حتی مدعی شد مشکل توزیع روغن حل شده است و بازار به آرامش همیشگی خود بازخواهد گشت. البته این ادعا تا لحظه تنظیم این گزارش محقق نشده است.
گفتنی است، خبرگزاری مهر درباره دلایل مشکلات بازار روغن، رد پای دولت را به خوبی در این زمینه نشان داده و به نقش ارز 4200 تومانی در نابسامانی‌های اخیر‌اشاره کرده است: به گفته کارشناسان، رانت موجود در ارز ۴۲۰۰ تومانی روغن موجب شده طی این مدت ۳۰۰ میلیون یورو ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص یافته برای واردات روغن خام، منجر به واردات نشود یعنی این ارز را واردکنندگان دریافت اما به ازای آن وارداتی انجام ندادند. رقم مذکور معادل دو ماه مصرف روغن کل کشور است. بر این اساس به نظر می‌رسد اگر چه تحریم‌های یکسویه علیه کشورمان مشکلاتی را برای کشور ایجاد کرده‌اما دلیل اصلی نابسامانی‌های موجود بویژه در حوزه تنظیم بازار داخلی که منجر به برخی گرانی‌های شدید شده است، سوءمدیریت در حوزه اجراست و عده‌ای با فرافکنی، تمام مشکلات را به تحریم ربط می‌دهند.
نگاه دولت به درون باشد
نمونه بارز دیگری که نشان می‌دهد تصمیمات‌اشتباه دولتی منجر به گرانی‌ها شده، وضعیت بازار خودرو است که به گفته دبیر انجمن قطعه سازان،» گرانی خودرو به فولادسازان مربوط می‌شود. به طوری که فولادسازان ، هر ماه قیمت فولاد را 10 تا 30 درصد افزایش می‌دهند اما هیچ کس سراغ آنها نمی‌رود، عرضه قطره چکانی دارند اما هیچ کس ایرادی نمی‌گیرد، صادرات می‌کنند و ارز نمی‌آورند، روی قیمت ساختمان، لوازم خانگی و خودرو تأثیر می‌گذارند و با پول و رانت و لابی و نفوذ، امور خود را پیش می‌برند اما هیچ‌کس سراغ آنها نمی‌رود. دولت در این قضیه ذی نفع است، دولت در خودروسازی سهم کمی دارد ولی در صنعت فولاد سهم بالایی دارد، گرانی این محصول به طور مستقیم دیده نمی‌شود»وی همچنین ادعا کرد مسئولیت افزایش قیمت خودرو با فولادسازان و دولت است.
همانطور که اشاره شد، بسیاری از مشکلات که مربوط به گرانی در کالاهای مصرفی است، ریشه داخلی دارد، اگر قرار بود تمام مشکلات اقتصادی و گرانی‌ها زیر سر تحریم‌ها باشد، پس عوامل بنیادین تولید کشور نیز باید تحت‌الشعاع قرار می‌گرفت، اما در حال حاضر که شاهد وفور بسیاری از کالاها هستیم، چگونه می‌توان این گرانی‌ها را توجیه نمود؟
در واقع، اگر تصمیمات غلط دولتمردان، مثل دستورالعمل‌های دفعی (مانند ممنوعیت جابه‌جایی دام)، رانت‌ها ارزی (مانند ارز 4200 تومانی)، مقررات دست و پاگیر (در حوزه تجارت و گمرک) و مواردی از این قبیل وجود نداشته باشد، خیلی از این گرانی‌ها اصلا به وجود نمی‌آمدند، چه برسد به اینکه حالا به دنبال راهی برای برطرف کردن آن باشیم. ضمن اینکه تاثیر سیاست‌های پولی دولت که منجر به افزایش نقدینگی و در پی آن، سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود را هم باید در نظر گرفت. در پایان باید‌اشاره کرد که اگر دولت نگاه خود را معطوف به ظرفیت‌های داخلی کند، عرصه را برای تولیدکنندگان تنگ نکند، و برای مدیریت اقتصاد نگاهش صرفا به روابط خارجی نباشد، می‌توان به عبور کم هزینه از مشکلات تحریم‌ها امیدوار بود.
بودجه‌نویسی بر مدار تحریم و کرونا
مشکلات اقتصادی ناشی از مسائل داخلی، بین‌المللی و شیوع ویروس کرونا این‌روزها شرایط کشور را بیش از هر زمان دیگری دشوار کرده است. در چنین شرایط بودجه کشور و شیوه مدیریت کردن هزینه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار می‌شود.
به گفته تحلیلگران و کارشناسان بودجه سال آینده بودجه‌ای خاص است، چراکه کشور از یک سو با تحریم‌های شدیدی روبهرو بوده و از سوی دیگر شرایط کرونایی اقتصاد را با چالش‌های بیشماری همراه کرده است. این در حالی است که تحقق درآمد‌های نفتی و درآمد‌های مالیاتی تا حدودی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و همین مسئله می‌تواند معضلاتی را به همراه داشته باشد. اما باید دید با وجود حساس بودن شرایط کشور، اولویت دولت برای بودجه سال 1400 چیست؟
سیاست صادارت غیرنفتی در پیش گرفته می‌شود
پنجم مهر ۱۳۹۹ سومین نشست ستاد بودجه سال ۱۴۰۰ با حضور اعضا در محل سازمان برنامه و بودجه برگزار شد. در این جلسه، جزئیات مصارف با توجه به وضعیت موجود از جمله تحریم‌ها و شرایط کرونا مورد بحث اعضا قرار گرفت. محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور نیز گفت: «امروز آخرین بررسی‌هایی که برای صدور بخشنامه بودجه لازم داشت، انجام شد. رویکرد اصلی بودجه در شرایط رکود تورمی برای سال آینده ضمن مهار تورم خروج از رکود است که برای این مهم باید سیاست رشد اقتصادی از طریق افزایش ارزش افزوده طرح‌های تولیدی و طرح‌های عمرانی و زیربنای را دنبال کنیم. برای بخش نخست (طرح‌های تولیدی) از برنامه‌های جهش تولید از طریق تفویض منابع به استانها استفاده و در این راه با استانداران موافقت نامه مبادله کردیم و برای سال آینده نیز تلاش داریم سیاست صادارت غیرنفتی جدی در پیش بگیریم.»
اهداف در نظر گرفته شده برای تنظیم بودجه 1400 درحالی مطرح می‌شود که بسیاری از تحلیلگران برخی از مولفه‌های تاثیرگذار را مانع از اجرایی شدن این اهداف می‌دانند و بر این باورند که برای تحقق اهداف باید به سراغ اصلاح ساختاری بودجه رفت. مرتضی عزتی، استاد دانشگاه و اقتصاددان با بررسی شرایط خاص اقتصاد کشور به اصلاح ساختار بودجه‌بندی تاکید کرد و در این‌باره به «ابتکار» گفت: ما باید برای تنظیم بودجه سال 1400 به‌طور کامل نفت را کنار بگذاریم. البته حرف کنار گذاشتن نفت از بودجه مسئله‌ای است که سال‌ها به آن اشاره می‌شود اما تا کنون نتیجه‌ای از این بحث حاصل نشده است. اقتصاد ما باید زندگی بدون نفت را بیاموزد تا اگر بار دیگر مورد هدف تحریمی قرار گرفت تجربه گذراندن روزگار بدون حضور نفت را داشته باشد، البته اکنون قدم‌هایی برای این کار برداشته شده است. بنابراین برای مدیریت صحیح، بهتر است که بودجه سال آتی را با کمترین وابستگی به نفت تنظیم کنند. من معتقدم درآمد ناشی از صادرات نفت نباید صرف هزینه‌های جاری دولت و بودجه شود، بهترین محل برای جذب این درآمد بخش تولید و سرمایه‌گذاری است. بنابراین نگاه سیاست‌گذاران به بودجه باید به گونهای باشد که نفت را از آن حذف کنند.
این کارشناس اقتصادی به چالش‌های دولت در سال پایانی اشاره کرد و گفت: اکنون در سال پایانی دولت قرار داریم و اقتصاد با مسائلی همچون انتخابات داخلی، انتخابات آمریکا، ویروس کرونا، نرخ ارز، تحریم و ... مواجه است و این مولفه‌ها تنظیم بودجه را با چالش‌های بسیاری همراه می‌کند. دولت باید وظیفه خود را به درستی انجام دهد، درست است که کمتر از 6 ماه به پایان عمر دولت فعلی باقی مانده اما این دلیل نمی‌شود که نسبت به تنظیم بودجه بی‌تفاوت بود. دولت باید بودجه را به نحوی تنظیم کند تا اداره کشور تا پایان سال توسط دولت جدید همراه با چالش نباشد.
وی افزود: یکی از مسائلی که در داخل کشور با آن روبهرو هستیم انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 است. البته این مولفه نمی‌تواند تاثیر آنچنانی با روابط اقتصادی خارجی داشته باشد، من گمان میکنم دولت فعلی توانایی بالاتری نسبت به دولت بعد در برقرار کردن روابطی بهتر با دیگر کشورها داشته باشد. اگر دولت در این مدت زمان کم بتواند قدم‌هایی را برای بهبود روابط بردارد قطعا وضعیت بودجه نیز بهبود می‌یابد.
انتخابات آمریکا یکی دیگر از مولفه‌هایی است که برخی از کارشناسان آن را موثر در تنظیم بودجه می‌دانند، اما من معتقدم این مولفه اثر چندانی بر مساله بودجه نخواهد داشت. بودجه پس از مشخص شدن نتایج انتخابات آمریکا به مجلس ارائه می‌شود بنابراین نمی‌تواند تاثیری بر این مسئله بگذارد.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: البته باید اشاره کنم که اگر دموکرات‌ها برنده این نبرد باشند ممکن است که این پیروزی وضعیت بهتری را برای اقتصاد ایران به همراه داشته باشد البته تاکید میکنم ممکن است و نمی‌توان صد در صد انتظار بهبود با سرعت بالا داشت، اگر بهبودی باشد شاید بتواند اوضاع بودجه را بهتر کند.
راهکاری برای بهبود وضعیت بودجه سال 1400
عزتی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به راهکاری برای کاهش تاثیر مولفه‌های اقتصادی و غیراقتصادی بر بودجه سال آتی اشاره کرد و گفت: مولفه‌های دیگر همچون کرونا و تحریم نیز تاثیرگذار در بودجه‌بندی بوده اما می‌توان با راهکارهایی تاثیر منفی این مولفه‌ها را کاهش داد. بهترین راهکار این است که سیاست‌‌ها باید به سمت فروش دارایی‌های دولت حرکت کند. به عبارتی دیگر دولت می‌تواند بخش عمده‌ای از بودجه خود را با واگذار کردن سهام خود به شرکت‌ها به فروش دارایی‌ها متکی کند. اگر از ابتدای سال تا کنون چنین سیاستی به تعداد بالایی و با سرعت عملی می‌شد هم وضعیت بودجه بهتر بود و هم بورس به چنین سرنوشتی دچار نمی‌شد. بنابراین فکر میکنم یکی از راهکارهای موثر برای کاهش اثر مولفه‌های اقتصادی بر تنظیم بودجه فروش دارایی‌های دولت است البته اخیرا مجلس طرحی تحت عنوان تامین کالای اساسی را مطرح کرده است، ما باید از دارایی‌ها به شکل صحیح استفاده کنیم و چاه جدیدی برای آن به وجود نیاوریم.
وی همچنین به بررسی نرخ ارز پیش‌بینی شده در بودجه 1400 پرداخت و د این خصوص ادامه داد: اقتصاد این‌روزها با مشکلات بیشماری دست و پنجه نرم می‌کند و دولت باید با یک برنامه‌ریزی جامع پیش‌بینی‌هایی را از نرخ ارز در بودجه سال آتی انجام دهد. عوامل متفاوتی در تعیین نرخ ارز دخالت دارند، بخشی از این عوامل سیاسی_اجتماعی و بخشی دیگری اقتصادی است. اگر عوامل غیراقتصادی کنترل و مدریت شود، از سوی دیگر بازارسازان از شرایط بازار سوءاستفاده نکنند و دولت مانع از ایجاد چنین جوهای شود اثرات مثبتی بر بازار گذاشته خواهد شد. چنین عواملی می‌تواند نرخ ارز را به شدت بالا ببرد و کنترل آنها قطعا قیمت را کاهشی می‌کند. بنابراین باید مانع از ایجاد تلاطم دربازارهای اقتصادی شد. اگر چنین اقداماتی انجام شود نرخ ارز سال آتی در محدوده قیمت فعلی حفظ خواهد شد، ما مشکل کمبود ارز به شکل امروز نخواهیم داشت و دولت می‌تواند بودجه را با نرخی همانند قیمت فعلی ارز ببندد.
انتهای خبر/